YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ

OĞUZHAN DEMİRHAN 25.08.2020

YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ

Yabancıların çalışma izinleri konusunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yetkilidir.  Bakanlık bünyesinde Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü yabancıların çalışma izinleri konusunda görevlendirilmiştir.

• İLGİLİ MEVZUAT

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu

4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği

Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmelik

Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik

Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Ve Uluslararası Koruma Statü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmelik

6458 Sayılı Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu

Turkuaz Kart Yönetmeliği

5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu

• Yılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu

2. ÇALIŞMA İZİN TÜRLERİ

2.1. Süreli İzinler

a)- Belli bir işyerinde aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl süreli çalışma izni verilir.

b)- İzin başvuruları ilk başta çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilir. 

NOT: Dikkat edilmesi gereken en önemli husus; izin başvuruları başvuru yapılan işyeri açısından geçerlidir. Farklı bir işyeri için yeniden çalışma izni alınması gerekmektedir.

NOT: Çalışma izni için başvurulan işyeri ile SGK tescil de yer alan işyeri adresi aynı olmalıdır. Bu yüzden SGK işyeri adresleri mutlaka kontrol edilmelidir.

NOT: Yabancı çalışma izni alınması sırasında çalışma izin başvuru harcı yatırılmalıdır.

2.2. Süresi Çalışma İzni

Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak hak sağlamaz.

2.3. Turkuaz Kart

Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri ve Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başvurusu uygun görülen yabancılara Turkuaz Kart verilir. İlk etapta 3 yıllık süre için verilir.

3. ÇALIŞMA İZİNLERİ BAKANLIKÇA NASIL DEĞERLENDİRİLİR

3.1. İşveren Kriterleri

a)- Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş T.C. vatandaşının istihdamı zorunludur. 5 kişi kuralı her yabancı talebinde ayrı ayrı değerlendirilir.

b)- İşyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az 250.000 ABD Doları olması gerekmektedir.

c)- Eğlence sektörünün ve turizm-animasyon organizasyon firmalarının uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerinde istihdam edilecek yabancılar için en az 10 T.C. vatandaşı çalıştırılması halinde her bir yabancı için ayrı ayrı beş T.C. vatandaşı istihdamına ilişkin kota ayrıca uygulanmayacaktır.

d)- Kriter Değerlendirilmesine Tabi Tutulmayacaklar

• Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,
• En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı yabancılar,
• Türk ve akraba toplulukları uygulamaları çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsani mülahazalar çerçevesinde ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar,
• Vatansız statüsünde ikamet izni verilmiş olan yabancılar

3.2. Ücret Kriterleri

Yabancı işçi çalıştıracak işverenler aşağıda belirtilen mesleklere belirlenen tutardan aşağı ücret ödemesi yapamaz, prim ödeyemez.

Buna göre, başvuru tarihinden sonraki asgari ücret tutarı dikkate alınarak yabancıya ödenmesi gereken miktarlar en az;

• Ev Hizmetlerinde çalışacak yabancılar için brüt asgari ücret: 2.943,00 TL
•  
• Turizm-Animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri ünvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı.
•  
• Satış elemanı, pazarlama, İhracat görevlisi gibi eleman statüsünde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı 2.943,00 x 1,5 = 4.414,50 TL
•  
• Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler, doktorlar asgari ücretin 3 katı 2.943,00 x 3  = 8.829,20 TL
•  
• Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı, 2.943,00 x 4 = 11.772,00 TL
•  
• Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan yönetici mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6.5 katı, 2.943,00 x 6,5 = 19.129,50 TL

• GENEL OLARAK ÇALIŞMA İZNİ

Ülkemizde çalışmak isteyen herhangi bir yabancı uyruklu kişi genel çalışma iznine tabiidir. Bu kişinin izin başvurusu iki değişik şekilde yapabilir.

 1-Türkiye den Çalışma İzin Talebi  Türkiye’de Emniyet makamlarından alınmış en az altı (6) ay süreli ikamet tezkeresi almış olanlar online olarak başvuruda bulunabilir. Başvuru işveren yapar.

2-  Türkiye Cumhuriyeti Dışında yaşayan yabacılar ise; Dış temsilciliklerden alacakları 16 haneli referans numarasını işverenlerine bildirecek, işverenlerde bu referans numarası ile online başvuru yapacaktır.

Başvurular e- Devlet üzerinden yapılacak olup, e devlet şifresi PTT den temin edilmesi gerekmektedir.  ( www.turkiye.gov.tr- e-hizmetler/ Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı altında)

Yabancı için ilk defa başvuruluyor ise; izin süresi ilk başvuruda en fazla 12 ay olarak seçilir.

Başvuruların bitiminden sonra, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlığa tarafından en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır.

            4.GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDA OLANLAR İÇİN ÇALIŞMA İZNİ

                                        ( SURİYE UYRUKLULAR)

Türkiye de çalışmak isteyen her yabancı vatandaşın çalışma izni alması zorunludur. Ülkemize çeşitli yollarla giriş yapan Suriye uyruklu vatandaşlara bilindiği üzere geçici koruma belgesi verilmektedir. Bu belgenin verilmesi bu vatandaşların çalışma hakkı olduğu anlamına gelmemektedir. Geçici koruma belgesi verilen bu kişilerle ilgili olarak 2 çeşit çalışma izni bulunmaktadır. Bu izinler norma çalışma izni ve çalışma izni muafiyetidir.

NOT: Bu kapsamda çalışan geçici koruma statüsüne sahip ( suriye uyruklu) yabancı işçiye asgari ücretin altında ücret ödemesi yapılamaz.  SGK kapsamında  işe girişleri çalışmaya başladıkları tarihten itibaren 30 gün içerisinde verilir.

4.1. Normal Çalışma İzni

Ülkemizde geçici koruma kayıt tarihinden itibaren 6 aydan fazla süre ile kalan yabancılar  ( örn: suriye )  çalışma izni için başvuruda bulunabilirler.

NOT:  Bu kapsamda başvuracak kişiler sadece bulunduğu il kapsamında Buradaki usul normal bir yabancının çalışma usulü ile aynıdır. çalıştırılabilir.

NOT: Ön izin gereken hallerde bu belgelerin alınması gerekmektedir. ( örnek: Eğitim için MEB ve sağlık İçin Sağlık Müdürlüğü)

NOT:  İşçinin daha önce bir başvurusunun bulunmaması veya henüz sonuçlanmamış bir başvurusunun bulunmaması gerekir.

NOT: Suriyeli işçi çalıştırma Suriyeli çalıştıracak firmalar için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, çalışma izni harcını 537,50 TL den 228.90 TL ye indirmiştir.

NOT:  iznine başvurulan iş yerinde çalışan geçici koruma sağlanan yabancı sayısı, iş yerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçemez. Bu demek oluyor ki iş yerinizde 100 kişi çalışıyorsa sadece 10 Suriyeli işçi çalıştırabilirsiniz.  (  iş yerinin kayıtlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünden, çalışma izni başvurusu tarihinden önceki dört haftalık süre içerisinde yabancının çalıştırılacağı işi yapacak aynı nitelikte Türk vatandaşı bulunamadığının belgelendirildiği başvurularda istihdam kotası uygulanmayabilir.

NOT: Toplam çalışan sayısı ondan az olan iş yerlerinde en fazla bir geçici koruma sağlanan yabancının çalışmasına izin verilebilir.

4.2.  Çalışma İzni Muafiyeti Kapsamında Olan Yabancılar

Sadece Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır.

Çalışma izni muafiyeti başvuruları geçici koruma sağlanan il valiliğine yapılır. Bu başvurular, ilgili valilik tarafından Bakanlığa bildirilir.

5. Çalışma İzni Harç Tutarları

2020 yılı Çalışma İzni Harç tutarları 27 Aralık 2019 tarihli ve 30991 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Harçlar Kanunu Genel Tebliği (Seri No: 84) ile Değerli Kağıt Bedeli ise; 31 Aralık 2019 tarihli ve 30995 (4. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Muhasebat Genel Müdürlüğü (Sıra No: 64)  Değerli Kağıtlar Genel Tebliği”  ile belirlenmiş olup, yeni rakamlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.