KARAHİNDİBA PRENSİBİ BAĞLAMINDA OTİZMLİ BİREYLERİN İSTİHDAMI VE İSTİHDAMIN POTANSİYEL FAYDALARINA YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

ÖZ

          Karahindiba prensibi (dandelion principle), potansiyel olarak farklılaşan beceri ve yeteneklere sahip insanların istihdamını, değerlendirilmesini ve değer yaratma yetkinliğini arttırabilmek için çalışmanın yeniden tasarımını amaçlayan yeni bir yönetim metaforu olarak ifade edilmektedir. Özellikle son yirmi yılda, pek çok toplumda, otizmli bireylerin güçlendirilmesi ve iş gücü piyasasına dahil edilmesiyle ilgili araştırma ve projelere ilgi artmıştır. Ancak bu ilgi oldukça sınırlıdır. Araştırma otizmli çalışanlara yönelik çalışmanın yeniden organizasyonunu ve bu yeni organizasyonda otizmli çalışanlar üzerindeki bireysel, kurumsal ve toplumsal faydaları üzerine literatür araştırması ile sentezlemede kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Bu kapsamda otizmli bireylerin istihdamı ve bu istihdamın etkileri, bu etkilerle şekillenen algılar ve bu algıların mikro ve makro açıdan önemi tartışılmıştır. Araştırmada şirketlerin insan kaynakları süreci tarafından dışlanan, hak kayıplarına uğrayan ya da kendi kimlikleri ile var olmaları engellenen otizmli çalışanların görünür kılınmasına, bu çalışanlara alan açılması için alternatif yaklaşımlara rehberlik edilmesi amaçlanmıştır. Otizmli bireylerin iş hayatına kazandırılmasının önemi ve faydaları belirtilmekle beraber otizmli çalışanların çalışma sürecinde yaşadıkları zorluklar araştırmanın konusu yapılmayarak araştırma sınırlandırılmıştır.  Araştırmanın sonuç bölümünde ise insan kaynakları yönetimi alanının otizmli çalışanların uyumu ve çalışmanın yeniden tasarımı inşasında üstlenebileceği sorumluluklar olduğu belirtilmekte, araştırmacı ve uygulayıcılarımız göreve davet edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: İstihdam, Otizm, Yönetim, Karahindiba Prensibi, İnsan Kaynakları Yönetimi.

Jel Kodu: J00, J01, J24.

ABSTRACT

           The dandelion principle is expressed as a new management metaphor that aims to redesign the study in order to increase the employment, evaluation and value creation competence of people with potentially differentiating skills and abilities. Especially in the last two decades, there has been an increase in the interest to the role of research in the empowerment and inclusion in the labor market has increased in many societies. However, this interest is very limited. The research provides a comprehensive framework for synthesizing the reorganization of work for employees with autism and a literature search on the individual, institutional and social benefits to employees with autism in this new organization. In this context, the employment of individuals with autism and the effects of this employment, the perceptions shaped by these effects and the micro and macro significance of these perceptions were discussed. In the study, it is aimed to make visible the employees with autism who are excluded by the human resources’ process of companies, who suffer from loss of rights or who are prevented from existing with their own identities, and to guide alternative approaches to open space for these employees. Although the importance and benefits of bringing individuals with autism into business life are stated, the difficulties experienced by employees with autism during their working process are not the subject of the study and the research has been limited. In the conclusion part of the study, it is stated that the field of human resources management have responsibilities that can be undertaken in the construction of the adaptation of employees with autism and in the redesign of the study. Provided that, an invitation is given to our researchers and practitioners to work on this mission.

Keywords: Employment, Autizm, Management, Dandelion Principle, Human Resources Management.

Jel Codes: J00, J01, J24.