İŞ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKUNDA TIR ŞOFÖRLERİNE SEFER BAŞINA YAPILAN ÖDEMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE SONUÇLARI

ÖZ

Tır şoförlerine sefer başına yapılan ödemenin hukuki niteliği, iş hukuku ve sosyal güvenlik hukukuyla ilgili haklar ve talepler üzerinde tümüyle zıt sonuçların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Uygulamada ve öğretide iki farklı görüş üzerinden değerlendirmelerin yapıldığı ve bir kabule göre sefer başına ödemenin ücret, diğer kabule göre ise görev yolluğu olarak değerlendirildiği görülmektedir. Ücret olarak kabul edilmesi halinde işçilik alacaklarının hesabına dahil edilirken, görev yolluğu olarak nitelendirildiği takdirde ne işçilik alacaklarının hesabına ne de prime esas kazanca dahil edilebilecektir. Bu bakımdan karma niteliğe sahip olduğu, sefer başına yapılan ödemenin işin görülmesiyle ilişkili masraflara özgülenen kısmının görev yolluğu olduğu, işçiye kalan kısmının ise ücret olarak nitelendirilmesi gerektiği kanaatimizce de isabetli olarak savunulabilir. Ancak karma nitelik görüşüne rağmen yine de uygulamada çözüme kavuşturulması gereken sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu çerçevede öncelikle öğreti görüşleri ve yargı uygulaması üzerinde durulmuş olup, akabinde çözüm önerilerine odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sefer başına ödeme, ücret, görev yolluğu, prim, fiili karine 

ABSTRACT

The legal nature of the per-trip payment to truck drivers leads to completely opposite consequences on rights and claims related to labor law and social security law. It is seen that evaluations are made based on two different views in practice and teaching, and according to one acceptance, the per-trip payment is considered as wages, and according to the other acceptance, it is considered as duty travel allowances. If it is accepted as a wage, it is included in the account of the labor receivables, if it is considered as a duty travel allowance, it can not be included in the account of the labor receivables or in the earnings subject to premium. In this respect, it can be rightly argued that it has a mixed nature, the part of the per-trip payment, which is allocated to the expenses related to the performance of the job, is the duty travel allowance, and the remaining part to the worker should be qualified as wages. However, despite the mixed nature view, there are still problems that need to be solved in practice. In this framework, first of all, doctrinal views and judicial practice are discussed, and then solution proposals are focused on.

Keywords: Per-trip payment, wage, duty travel allowance, premium, presumption of fact